Już na wstępie mogę napisać, że nie spodziewam się na Ukrainie żadnej katastrofy związanej z proponowanymi przez Balcerowicza reformami. Temu państwu nie uda się wyrwać z gospodarczego marazmu bez wolnorynkowych rozwiązań i nawet mocno rozcieńczony wolny rynek firmowany przez prof. Balcerowicza może przynieść tam duże korzyści. Nie możemy jednak łudzić się, że te korzyści przysłonią negatywne strony transformacji gospodarczej. Ludzie zbyt łatwo przyzwyczajają się do lepszego standardu życia, by liczyć na uczucie wdzięczności. Za to doznana w przeszłości niesprawiedliwość potrafi budzić silne uczucia nawet po wielu latach. Obawiam się, że nawet w przypadku sukcesu reform na Ukrainie, najlepiej zapamiętane zostaną ich negatywne efekty.
Wystarczy zastanowić się, jak wiele ludzi może zostać dotkniętych przez zmiany. W Ukraińskiej gospodarce wciąż duży udział mają firmy państwowe. Według raportu Banku światowego z 2011 roku odpowiadały one z ¼ Ukraińskiego PKB, i zatrudniały około 15% populacji tego państwa. Liczba państwowych spółek od tamtego czasu zmniejszyła się, ale do dziś odgrywają one dużą rolę w Ukraińskiej gospodarce. A przecież jest jeszcze wiele innych obszarów, w których mogą być potrzebne drastyczne reformy, np. polityka energetyczna. Gaz sprzedawany Ukraińskim gospodarstwom domowych po cenach o 75% niższych od cen rynkowych. Nie wiadomo czy Ukraiński budżet będzie w stanie nadal finansować tego typu subsydia.
Patrząc na powyższe informacje łatwo dojść do wniosku, że zastosowanie radykalnie wolnorynkowych reform może w pierwszej chwili zaszkodzić bardzo dużej grupie ludzi. Nawet jeśli z biegiem czasu sytuacja zacznie się poprawiać, to negatywne emocje wywołane przez transformację gospodarczą mogą dać paliwo wielu ruchom politycznym sprzeciwiającym się zmianom. Zresztą wystarczy spojrzeć na Polskę. Wielu polityków zrobiło w naszym kraju karierę na krytyce Balcerowicza. A przecież zmiany gospodarcze w Polsce wcale nie wypadają źle na tle innych państw Europy środkowej. Nie wykorzystaliśmy wielu okazji, ale nie zostaliśmy w tyle za Węgrami i Słowacją. Podejrzewam, że podobnie może być na Ukrainie, jednak w tym przypadku czarny bohater gospodarczej transformacji może się kojarzyć jednoznacznie z sąsiednim państwem. Z tego powodu bardzo cieszę się z dość chłodnych reakcji Polskiego rządu na wieść o nominacji, dla Balcerowicza.
O nowych wpisach na blogu regularnie informuję na twitterze:
https://twitter.com/Scipio210
